Τι είναι η Ανακουφιστική Φροντίδα
«Αξίζεις, επειδή υπάρχεις! Αξίζεις μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής σου. Εμείς θα κάνουμε ότι μπορούμε όχι μόνο για να σε βοηθήσουμε να πεθάνεις ειρηνικά αλλά και να ζεις μέχρι να πεθάνεις»
Dame Cicely Saunders
Η Ανακουφιστική Φροντίδα (Palliative Care) αναπτύχθηκε στα μέσα του 20ου αιώνα στην Αγγλία με πρωτοβουλία της Dame Cicely Saunders.
Στόχος της Ανακουφιστικής Φροντίδας είναι να προλαμβάνει και να ανακουφίζει τα συμπτώματα – ψυχικά και σωματικά – που προκαλεί μία νόσος απειλητική για τη ζωή, όπως είναι ο καρκίνος, οι νευρολογικές παθήσεις, η χρόνια καρδιακή-αναπνευστική ανεπάρκεια, οι νεφροπάθειες, η HIV λοίμωξη κ.λπ., καθώς και να παρέχει ολοκληρωμένη φροντίδα στους ασθενείς, αντιμετωπίζοντας όλες τις παραμέτρους που τους δημιουργούν δυσκολίες.
Η Ανακουφιστική Φροντίδα δεν αντικαθιστά τη θεραπεία που ακολουθεί ο ασθενής, αλλά παρέχεται συμπληρωματικά με αυτή.
Εφαρμόζεται έγκαιρα, από την αρχή της νόσου, σε συνδυασμό με θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία, και συμπεριλαμβάνει τη διερεύνηση και διαχείριση δύσκολων συμπτωμάτων και επιπλοκών.
Στοχεύει μέσα από την ολιστική προσέγγιση στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε όλη τη χρονική περίοδο της νόσου. Αυτό σημαίνει ότι προσφέρει:
- Εστίαση στον ασθενή και όχι στην ασθένεια
- Εξατομικευμένη υποστήριξη ανάλογα με τις ανάγκες, τα προβλήματα και τις επιθυμίες του
- Ανακούφιση του πόνου και άλλων δύσκολων συμπτωμάτων
- Ψυχολογική υποστήριξη
- Συμμετοχή στην αντιμετώπιση των πρακτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ο ασθενής και οι οικείοι του
- Αναγνώριση και υποστήριξη στις πνευματικές, συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες του ασθενούς
δίνοντας αξία σε κάθε στιγμή της ζωής του, υποστηρίζοντάς την χωρίς να προσπαθεί να μειώσει ή να παρατείνει τη διάρκειά της και ενδεχομένως βελτιώνοντας την εξέλιξη της νόσου.
Κατά τη διάρκεια της ασθένειας όλη η οικογένεια δοκιμάζεται, όχι μόνο ο ασθενής. Γι’ αυτό το λόγο η Ανακουφιστική Φροντίδα στηρίζει την οικογένεια σε όλη την πορεία της ασθένειας, καθώς και κατά την περίοδο του πένθους παρέχοντας χρήσιμες και πρακτικές συμβουλές.
Έτσι, το πρόγραμμα της Ανακουφιστικής Φροντίδας σχεδιάζεται με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες τόσο του ασθενούς όσο και της οικογένειάς του και υλοποιείται από διεπιστημονική ομάδα εξειδικευμένων λειτουργών υγείας, που στοχεύουν από κοινού στην ορθή διαχείριση των αναγκών και επιθυμιών αυτών και επιπλέον των προβλημάτων που προκαλεί η νόσος.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στον Παγκόσμιο Χάρτη Ανακουφιστικής Φροντίδας στο τέλος της ζωής (2014) υποστηρίζει ότι:
- Η Ανακουφιστική Φροντίδα είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου που πάσχει
- Η Ανακουφιστική Φροντίδα χρειάζεται σε όλες τις χρόνιες παθήσεις, όπως και σε ασθενείς με απειλητική για τη ζωή τους ασθένεια
- Η Ανακουφιστική Φροντίδα παρέχεται αναλόγως των αναγκών των ασθενών και δεν έχει χρονικό περιορισμό αναλόγως της διάγνωσης ή της πρόγνωσης
- Η Ανακουφιστική Φροντίδα παρέχεται σε όλα τα επίπεδα των Υπηρεσιών Υγείας, δηλαδή: στο σπίτι, στην κοινότητα, στο γενικό ή το εξειδικευμένο νοσοκομείο, σε ξενώνα Ανακουφιστικής Φροντίδας
- Η Ανακουφιστική Φροντίδα έχει διαφορετικά επίπεδα (“ανακουφιστική προσέγγιση”, “γενική” και “εξειδικευμένη”) αναλόγως των αναγκών των ασθενών και της εξειδίκευσης του προσωπικού
Πληθυσμός που έχει ανάγκη υπηρεσιών Ανακουφιστικής Φροντίδας Υπολογίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ότι διεθνώς 40.000.000 ασθενείς ετησίως έχουν ανάγκες Ανακουφιστικής Φροντίδας (ΑΦ) και μόνο το 14% είναι αποδέκτες της φροντίδας αυτής σήμερα. Οι ασθενείς αυτοί πάσχουν από: καρκίνο, καρδιο-αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, από νευρο-εκφυλιστικά νοσήματα, σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (HIV/AIDS), σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ανακουφιστικής Φροντίδας (2013) δεν υπάρχουν δημόσιες μονάδες που να παρέχουν υπηρεσίες Ανακουφιστικής Φροντίδας. Η διαχείριση του πόνου γίνεται κυρίως σε 57 Ιατρεία πόνου στη χώρα. Η «ΓΑΛΙΛΑΙΑ» για τους ενήλικες ασθενείς και η «ΜΕΡΙΜΝΑ» για τα παιδιά και τους εφήβους, που δραστηριοποιούνται από το 2010, στο λεκανοπέδιο και τη νοτιο-ανατολική Αττική, αποτελούν τις μοναδικές κατ’ οίκον εξειδικευμένες υπηρεσίες Ανακουφιστικής Φροντίδας.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
